Monsoon 2024 हवेच्या दाबामध्ये घडणाऱ्या बदलांमुळे मान्सूनच्या हालचालीचे संकेत मिळतात. समुद्रावरील हवेचे दाब हेच मान्सूनच्या आगमनाचा मुख्य निर्देशांक असतो. हवेचे दाब हे हेक्टा पास्कल या एककात मोजले जाते.
जेव्हा समुद्रावरील हवेचा दाब १००० हेक्टा पास्कलवर जातो, तेव्हा मान्सूनची निर्मिती सुरू होते. यानंतर हा दाब १००६ वर गेल्यावर मान्सून अंदमानात दाखल होतो आणि १००८ वर गेल्यावर भारतात केरळ किनारपट्टीवर येतो.
मान्सूनच्या लवकर आगमनाची चिन्हे
गेल्या काही दिवसांत समुद्रावरील हवेच्या दाबातील वाढीमुळे यंदाच्या मान्सूनच्या लवकर आगमनाची चिन्हे दिसू लागली आहेत. २५ एप्रिलला हवेचा दाब ५०० हेक्टा पास्कलवर होता. २८ एप्रिलला तो ७०० हेक्टा पास्कलवर गेला आणि २९ एप्रिलला तो एकदम ८५० हेक्टा पास्कलवर पोहोचला. या वाढत्या दाबामुळे मान्सूनच्या प्रगतीस अनुकूल परिस्थिती निर्माण झाली आहे.
प्रचंड उष्णतेची भूमिका
यंदा प्रचंड उष्णतेच्या लाटांमुळे समुद्राच्या पाण्याचे बाष्पीभवन वेगाने होत आहे. उष्णतेमुळे समुद्रातील पाण्याचे बाष्पीभवन वाढते आणि त्यामुळे समुद्रावरील हवेचा दाब वाढतो. या वाढलेल्या दाबामुळे मान्सूनची गती वाढते आणि त्याचा आगमन लवकर होतो.
हवामानतज्ज्ञांचा अंदाज
हवामान शास्त्रज्ञांच्या अंदाजानुसार मान्सून अंदमानात येण्यास आता फक्त २१ दिवस उरली आहेत. दरवर्षी मान्सून १८ ते २० मे दरम्यान अंदमानात येतो. परंतु यंदा हवेच्या दाबामुळे मान्सूनचा वेग वाढला असल्याने तो वेळेआधीच अंदमानात येण्याची शक्यता आहे. हवामानतज्ज्ञांनी असेही सांगितले आहे की, जर हवेचा दाब अनुकूल राहिला तर मान्सून वेळेआधीच केरळमध्ये दाखल होईल.
मान्सूनची गरज
भारतासारख्या शेतीप्रधान देशासाठी मान्सूनचे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे. मान्सूनच्या पावसामुळे शेतीला पाणी मिळते आणि पिकांना योग्य वातावरण मिळते. मान्सूनच्या चांगल्या पावसामुळे जलस्रोत भरून राहतात आणि पिकांची चांगली उत्पादकता मिळते. त्यामुळे देशाची अर्थव्यवस्था सुधारते. यंदा मान्सूनचा लवकर आगमन झाल्यास शेतकऱ्यांना फायदा होईल.
मान्सूनच्या लवकर आगमनामुळे शेतकरी भावी पिकांची पेरणी वेळेत करू शकतील. त्यामुळे पिकांना योग्य वातावरण मिळेल आणि उत्पादकतेत वाढ होईल. शेतकऱ्यांना चांगली उत्पादकता मिळाल्यास त्यांच्या उत्पन्नातही वाढ होईल आणि ग्रामीण भागातील विकासात गती येईल. Monsoon 2024
हवेच्या दाबातील बदलांमुळे यंदा मान्सूनचा लवकर आगमन होण्याची शक्यता वाढली आहे. मात्र, मान्सूनच्या प्रत्यक्ष हालचाली आणि पावसाचा प्रदेश, कालावधी यावर हवेच्या दाबाबरोबरच अन्य घटक देखील परिणाम करतात. त्यामुळे मान्सूनची अचूक वेळ आणि त्याची तीव्रता सांगणे अवघड आहे. तरीही, हवेच्या दाबातील चिन्हे मान्सूनच्या लवकर आगमनाची आशा वाढवितात.
